فهرست مطالب

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی - پیاپی 13 (پاییز 1386)

فصلنامه روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی
پیاپی 13 (پاییز 1386)

  • 110 صفحه، بهای روی جلد: 7,500ريال
  • تاریخ انتشار: 1386/12/20
  • تعداد عناوین: 13
|
  • صفحه 2
  • مقاله
  • سمیه بابایی، محمد کریم خداپناهی، بهرام صالح صدق پور صفحه 3
    389 نفر از دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی به آزمون بازخوردهای خوردن (گارنر و گارفینکل، 1979) و پرسشنامه روان بنه های یانگ (2001) پاسخ دادند. نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان دادند که باورهای سازش نایافته بی اعتمادی / بدرفتاری، وابستگی / شکست و استحقاق در مردان و باورهای سازش نایافته استحقاق، آسیب پذیری نسبت به صدمه، خود تحول نایافته / گرفتار در زنان به ترتیب بیشترین سهم را در پیش بینی نشانه های اختلالهای خوردن داشتند.
    کلیدواژگان: باورها، نشانه های اختلال خوردن، دانشجو
  • محسن جوشن لو، پرویز رستگار صفحه 13
    هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی قدرت رگه های پنج گانه شخصیت (نوروزگرایی، برونگردی، وظیفه شناسی، مقبولیت و گشودگی نسبت به تجربه) در پیش بینی نمره های بهزیستی فضیلت گرای دانشجویان بود. نقش حرمت خود در پیش بینی بهزیستی فضیلت گرا، نیز افزون بر نقش رگه های پنج گانه شخصیت، بررسی شد. 240 دانشجوی دانشگاه تهران (89 پسر و 151 دختر) پرسشنامه های پنج رگه اصلی شخصیت (جان و سریواستاوا، 1999)، مقیاسهای بهزیستی فضیلت گرا (ریف، 1989) و حرمت خود (روزنبرگ، 1979) را تکمیل کردند. نتایج نشان دادند که رگه وظیفه شناسی در هر دو گروه دختران و پسران و رگه های مقبولیت و برونگردی فقط در گروه پسران توانستند بهزیستی فضیلت گرا را پیش بینی کنند. حرمت خود نیز نقش معناداری در پیش بینی بهزیستی فضیلت گرا در هر دو جنس ایفا کرد. اما نقش حرمت خود در پیش بینی بهزیستی فضیلت گرا در دختران در مقایسه با پسران بسیار پررنگ تر بود.
    کلیدواژگان: بهزیستی فضیلت گرا، بهزیستی روان شناختی، بهزیستی فاعلی، پنج رگه اصلی شخصیت، حرمت خود
  • مهدی زارع، عبدالله شفیع آبادی، حسن پاشا شریفی، شکوه نوابی نژاد صفحه 25
    هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی گروه درمانگری عقلانی هیجانی رفتاری و روان نمایشگری در تغییر سبک های ابراز هیجان مراجعان مراکز مشاوره بهزیستی شهر تهران بود. بدین منظور 36 نفر از مراجعان داوطلب به طور هدفمند انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه قرار گرفتند. اعضای گروه ها به وسیله پرسشنامه های ابرازگری هیجانی و دوسوگرایی در ابراز هیجان (کینگ و امونز، 1990) و پرسشنامه مهار هیجانی (راجر و نجاریان، 1989) قبل و بعد از 12 جلسه مشاوره گروهی مورد سنجش قرار گرفتند. نتایج بیانگر آن بود که هر دو روش گروه درمانگری عقلانی هیجانی رفتاری و روان نمایشگری در افزایش ابرازگری هیجانی و کاهش بازداری و دو سوگرایی هیجانی مراجعان اثربخش بودند. همچنین مشخص شد که روان نمایشگری از گروه درمانگری عقلانی هیجانی رفتاری در افزایش ابرازگری هیجانی موثرتر بود.
    کلیدواژگان: گروه درم، انگری عقلانی، هیج، انی، رفت، اری، روان نمایشگری، ابرازگری هیجانی
  • زهرا عارف نسب، چنگیز رحیمی*، نورالله محمدی، عبدالرضا بابامحمودی صفحه 43

    پژوهش حاضر به بررسی تاثیر درمان نگهدارنده متادون MMT بر بهبود وضعیت سلامت روانی معتادان به تریاک و هروئین طی یک دوره 6 ماهه پرداخت. نمونه این پژوهش شامل 60 ایرانی معتاد به هروئین و تریاک (به تعداد مساوی در هر گروه) با طیف سنی 18 تا 45 سال و حداقل تحصیلات سوم راهنمایی بود که با روش نمونه برداری در دسترس انتخاب شدند. در مرحله پیش آزمون، سلامت روانی شرکت کنندگان با پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ؛ گلدبرگ، 1972) ارزشیابی شد. سپس در خلال شش ماه، بیماران افزون بر دریافت متادون، هر ماه با پرسشنامه GHQ ارزشیابی شدند. نتایج با استفاده از روش آماری اندازه های تکراری و آزمون t نشان دادند که روند بهبود وضعیت سلامت روانی بیماران از همان ماه نخست مصرف متادون آغاز و تا پایان درمان، حفظ شد. نتایج این پژوهش استفاده از MMT در درمان معتادان و تاثیر مثبت آن بر سلامت روانی آنها را نشان دادند.

    کلیدواژگان: اعتیاد، درمان نگهدارنده متادون، سلامت روانی، پرسشنامه سلامت عمومی
  • راضیه نصیرزاده، مسعود حسین چاری صفحه 53
    پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه بین جنس، سن و وضعیت اقتصادی اجتماعی با باورهای مذهبی کودکان انجام شد. بدین منظور مصاحبه ها و نقاشی های 122 کودک 6 تا 11 ساله که با استفاده از روش نمونه برداری طبقه ای انتخاب شدند، درباره باورها و مفاهیم مذهبی بررسی شدند. نتایج نشان دادند که کودکان در ترسیم خداوند از نور بیش از سایر نمادها استفاده کردند. در تداعی آزاد نیز صفت نیک خواهی پروردگار بیش از سایر صفتها مطرح شد. دختران خداوند را بیشتر به صورت نمادها و پسران بیشتر انسان گونه ترسیم کردند. در توصیف کارهای خداوند کودکان 6 تا 7 ساله بیشتر جنبه های مثبت و خنثی، کودکان 10 تا 11 ساله بیشتر جبنه های منفی و کودکان 9 تا 10 سال بیشتر بر جنبه قدرت مطلق خداوند اشاره کردند. کودکان با وضعیت اقتصادی اجتماعی پایین بیشتر به هنگام نیاز و در زمانهای خاص دعا می کردند در حالی که کودکان با وضعیت اقتصادی اجتماعی بالا دعاکردن در مکانهای خاص و به صورت دائم را ترجیح می دادند. با توجه به نتایج پژوهش، استلزامهای آموزش مذهبی و مفاهیم مرتبط با آن مورد بحث قرار گرفتند.
    کلیدواژگان: خداوند، باورهای مذهبی، جنس، سن، وضعیت اقتصادی، اجتماعی، کودکان
  • اشرف سادات موسوی، نیما قربانی صفحه 69
    هدف این پژوهش بررسی روایی تفکیکی نسخه فارسی فهرست نشانه مرضی هاپکینز (دروگاتیس و دیگران، 1974) براساس تفاوت نمره های گروه های بالینی و بهنجار ایرانی بود. بدین منظور 429 فرد بهنجار، 131 بیمار اتوایمیون، و 111 بیمار جسمی عمومی به فهرست نشانه مرضی هاپکینز پاسخ دادند. همبستگی مثبت و معنادار بین زیرمقیاسها (بدنی سازی، اضطراب، افسردگی، حساسیت بین شخصی و وسواس بی اختیاری) بیانگر روایی درونی مقیاس بود. بالابودن نمره های دو گروه جسمی عمومی و اتوایمیون نسبت به گروه بهنجار نشان دهنده روایی تفکیکی مقیاس و مناسب بودن آن برای پژوهشهایی است که درصدد شناسایی نشانه های آسیب شناسی روانی در جمعیتهای بالینی و بهنجار فارسی زبان هستند.
    کلیدواژگان: نشانه مرضی هاپکینز، روایی تفکیکی، اتوایمیون
  • مروری بر پژوهشها
  • روی آوردهای نوین در روان سنجی / قسمت سوم، مدله ای نظریه سوال - پاسخ، مدله ای راش
    علی عسگری صفحه 80
    در هفتاد سال گذشته نظریه پردازان متعددی تلاش کرده اند تا نشان دهند که چگونه می توان از اندازه ها و فراوانی های عینی1، اندازه های انتزاعی2 به دست آورد. یکی از عملی ترین و رایج ترین روی‎آوردهایی که برای این منظور به کار می رود، مدل راش3 است. جورج راش، ریاضیدان دانمارکی، این روی‎آورد را در سال 1953 و به منظور تحلیل پاسخهای یک رشته از آزمونهای خواندن به وجود آورد. با آنکه وی را پدر تحلیل راش می دانند، اما بنجامین رایت4 را باید قیم قانونی آن دانست. رایت و همکارانش در دانشگاه شیکاگو روش های پیشرفته و ابزارهای تحلیل راش را توسعه، و کاربرد آن را در حوزه های مختلف علمی ارتقا بخشیدند (ماسوف و فیشر، 2002).
    مدلهای راش در واقع روی‎آوردی ریاضی برای آزمون این فرضیه است که اندازه های مربوط به معنا5 و واحد یک سازه را می توان از ابزاری که برای آن خصیصه تهیه شده است به دست آورد. وقتی داده ها با این مدلها برازش پیدا می کنند به معنای آن است که ابزار اندازه گیری و اندازه ها در یک واحد فاصله ای مشترک مقیاس بندی شده‎اند و می توانند در انواع یا شکلهای مختلف آن ابزار و نیز در بین نمونه های مختلف یک جامعه ثابت باقی بمانند (رایت و استون، 1979).
    مدلهای راش، در واقع نوعی آزمون همسانی درونی6 در نظریه سوال پاسخ اند که برای داده های دوارزشی و چند ارزشی به کار می روند. در این مدلها نیز مانند مقیاسهای گاتمن7، فرض براین است که همه سوالها و مواد یک آزمون که یک سازه را اندازه گیری می کنند، یک نوع رابطه مرتب شده8 را تشکیل می دهند. یک آزمون ممکن است دارای همسانی درونی مرتب شده ای باشد، حتی اگر مجموعه سوالهای آن همبستگی بالایی با هم نداشته باشند (همسانی درونی جمع پذیر9، مانند آنچه از طریق آلفای کرونباخ10 یا تحلیل عاملی11 آزمون می شود). همسانی درونی مرتب شده بیانگر وجود عامد دشواری است. بدین ترتیب، یک سوال دشوار می تواند پاسخ به سوالهای با دشواری کمتر را پیش بینی کند اما عکس آن امکان پذیر نیست (رایت، 1996).
    وقتی پژوهشگران برای رواسازی یک مجموعه از متغیرهای نشانگر در یک مقیاس از تحلیل عاملی استفاده می کنند، فرض را بر این قرار می دهند که با یک مدل خطی و جمع پذیر رو به رو هستند. خطی بودن بخشی از همبستگی و مبنایی برای خوشه بندی12 متغیرهای نشانگر در یک عامل است. در جمع پذیری نیز فرض بر این است فقط زمانی معنای همه سوالها دارای همسانی درونی است، که همبستگی بالایی با یکدیگر داشته باشند. با وجود این، ممکن است که سوالها فاقد همبستگی درونی بالا، اما دارای رابطه مرتب شده نیرومندی باشند (رایت، 1985). به همین دلیل بسیاری از پژوهشگران ترجیح می دهند برای ساخت و توسعه مقیاسها به جای مدلهای جمع پذیر مانند آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی، از مدلهای راش استفاده کنند. زیرا این مدلها نه تنها روابط جمع پذیر بین متغیرهای نشانگر، بلکه رابطه ترتیبی سوالها (مانند ترتیب دشواری) را نیز به حساب می آورند (تنورگرت، گیلپسی و کینگما، 1993). نظریه زیربنایی مدلهای راش در بسیاری جنبه ها شبیه به نظریه سوال پاسخ است. به بیان دیگر، مدل راش برای داده های دو ارزشی اغلب به عنوان مدل تک پارامتری نظریه سوال پاسخ در نظر گرفته می شود. اما هواداران این مدل، آن را دارای ویژگی خاصی می دانند که از مدلهای IRT متمایز است. به گونه اختصاصی، ویژگی معرف مدلهای راش صورتبندی انتزاعی1 و ریاضی مقایسه نامتغیر است که می تواند برای اندازه گیری موفقیت آمیز سازه ها یک ملاک معتبر فراهم کند (سادوس، گارمندی، کیوز و الیوت، 2004). این ویژگی انتزاعی، مدلهای راش را از سایر مدلهایی که برای پاسخ به سوالها یا مواد آزمون به کار می روند متمایز و آن را به عنوان مدلهای ایده آل یا استاندارد مطرح می سازد.
    بنا بر نظر آندریش (2004) دیدگاه2 یا پارادایم3 مدلهای راش به گونه بارزی با سایر مدلهای اندازه گیری تفاوت دارد. در اغلب مدلها هدف اصلی توصیف مجموعه ای از داده هاست. به همین منظور پارامترها تعدیل می شوند و برپایه اینکه چگونه با داده ها برازش می یابند، رد یا پذیرفته می شوند. اما هدف از به کار بردن مدل راش به دست آوردن داده هایی است که با مدل برازش داشته باشد. منطق زیربنایی این دیدگاه آن است که مدلهای راش مستلزم شرایطی هستند که برای اندازه گیری باید برآورده شوند. درست همانگونه که عموما در اندازه گیری های علم فیزیک وجود دارد.
    برای درک این منطق زیربنایی بیان مثالی در اندازه گیری وزن می تواند مفید باشد. فرض کنید وزن شئA در یک موقعیت به گونه قابل ملاحظه ای بیشتر از وزن شئ B اندازه گیری شده است. سپس بلافاصله در یک موقعیت دیگر، این وزن شئ B است که بیشتر از وزنA به دست می آید. در اینجا شرط اساسی اندازه گیری، یعنی یکسان و نامتغیربودن نتایج حاصل از مقایسه دو اندازه گیری، صرف نظر از سایر عوامل، برآورده نشده است. این شرط اساسی در ساختار انتزاعی مدل راش است. بنابراین، مدلهای راش برای تناسب و برازش یافتن با داده ها، تغییر و تعدیل نمی شوند. بلکه روش اندازه گیری باید تغییر یابد تا این شرط را برآورده سازد. درست همانگونه که در مثال بالا مقیاس وزن باید تغییر کند. زیرا بین دو شئ در دو اندازه گیری جداگانه نتایج متفاوتی به دست داده است. علاوه‎ بر این، در پارادایم مدلهای راش تاکید بر مطالعه و تعیین بی نظمی4 در داده هاست که از طریق این مدل آشکار می شود (رایت، 1996).
    خانواده مدلهای راشلاینرس (2006) مدلهای راش را در دو طبقه کلی دو ارزشی و چند ارزشی به شرح زیر تقسیم بندی می کند:مدل دو ارزشی: این مدل که در آن پاسخها به دو طبقه (بلی خیر، درست نادرست) تقسیم می شوند، شناخته شده ترین و رایج ترین مدل راش و دارای تابع ساده منطقی است. برای داده های دو ارزشی جایگاه یک سوال در یک مقیاس، متناظر با جایگاه آزمودنی در نقطه ای است که احتمال موفقیت برابر با 5/0 است. به گونه کلی، احتمال پاسخ درست آزمودنی به یک سوال با درجه دشواری کمتر از جایگاه آزمودنی، بیشتر از 5/0 و احتمال پاسخ درست آزمودنی به یک سوال با درجه دشواری بالاتر از جایگاه آزمودنی، کمتر از 5/0است. وقتی پاسخ فرد بر پایه دشواری سوال از کمترین تا بیشترین فهرست شود، بیشترین شباهت را به الگوی گاتمن دارد. با این فرمول: Loge (Pni1 / Pni0) = Bn - Diکه در آن:Pni= احتمال آنکه آزمودنی n که با سوال i رو به رو می شود در طبقه j اندازه گیری شود.
    Bn = توانایی فرد nDij = دشواری سوال i. نقطه ای که در آن بالاترین و پایین ترین طبقه های سوال احتمال برابر دارند.
    Fij = اندازه مدرج کردن طبقه. j-1 نقطه ای که در آن طبقه های j-1 و j نسبت به اندازه سوال احتمال برابر دارند.
    مدلهای چندارزشی: مدلهای چندارزشی راش نخستین بار توسط آندریش (1978، 2004) و به منظور کاربرد مدل راش برای داده های حاصل از مقیاس لیکرت ارائه شد. این مدلها در واقع تعمیم مدلهای دوارزشی و نوعی مدل اندازه گیری است که در زمینه هایی به کار می رود که هدف از آن اندازه گیری صفت یا توانایی از طریق فرایندی است که در آن پاسخ به سوالها با اعداد صحیح متوالی نمره گذاری شود این مدل را می توان در مقیاسهای لیکرت، درجه بندی و نیز سوالهای مربوط به اندازه گیری های ترتیبی که در آنها نمره های متوالی بالاتر بیانگر سطح فزاینده پیشرفت و توانمندی است به کار برد.
    از سوی دیگر، مدلهای چند ارزشی یک اندازه گیری احتمالی کلی و دارای این ویژگی متمایز است که برای کاربرد نمره های عددی متوالی یک بنیان نظری محکم فراهم آورده است. افزون براین ویژگی، مدلهای چند ارزشی امکان آزمون جدی این فرضیه را فراهم می‎آورد که طبقه های پاسخ، معرف سطح افزایشی یک خصیصه یا صفت مکنون است. از این رو داده ها، مرتب شده به حساب می آیند. در این مدل، نمره یک سوال معین در واقع فراوانی تعداد جایگاه آستانه1 در صفت مکنونی است که آزمودنی از آن بالاتر قرار دارد. جایگاه آستانه بر روی پیوستار مکنون معمولا از ماتریس سوال پاسخ و از طریق فرایند برآورد بیشینه احتمال شرطی2 استنباط می شود.
    به گونه کلی، شاخص اصلی فرایند اندازه گیری در این مدل آن است که آزمودنی ها در یک مجموعه طبقه های مرتب شده مجاور3 گروه بندی شوند. شکل بندی پاسخهایی که در یک زمینه آزمایشی معین به کار می روند، می تواند از طریق روش های مختلفی به این شاخص دست یابد. برای نمونه، ممکن است آزمودنی طبقه ای را انتخاب کند که به نظر وی به بهترین صورت سطح حمایت وی را از سوال یا عبارت نشان می دهد. افزون بر این، امکان دارد داوران آزمودنی ها را بر پایه ملاکهایی که به خوبی تعریف شده‎اند در طبقه های مختلف قرار دهند، و سرانجام ممکن است آزمودنی یک محرک فیزیکی را بر پایه شباهتی که به مجموعه محرکهای مرجع دارد، طبقه بندی کند. وقتی پاسخها فقط در دو طبقه قرار داشته باشند، مدل چند ارزشی راش به مدلی برای داده های دوارزشی تبدیل می شود. در این مدل خاص، دشواری سوال و آستانه (منفرد) یکسان خواهد بود. انواع مدلهای چندارزشی به قرار زیرند:1) مدل مقیاس درجه بندی4: این مدل زمانی به کار می رود که تعداد آستانه سوالها یکسان و تفاوت بین جایگاه هر آستانه معین با میانگین جایگاه آستانه ها برابر یا بین همه سوالها یکسان باشد. فرمول این مدل به قرار زیر است:Log (Pnij / Pni (j-1)) = Bn - Di – Fj2) مدل امتیاز جزئی5: از این مدل اختصاصا در زمینه های آموزشی و تربیتی استفاده می شود (مسترز، 1982). هر چند ساختار ریاضی این مدل با مدل مقیاس درجه بندی یکسان است، اما امکان محاسبه آستانه های مختلف را برای سوالهای مختلف فراهم می آورد. فرمول این مدل عبارت است از:Log (Pnij/ Pni (j-1)) = Bn - Di - Fij = Bn – Dij3) مدل ساختار پاسخ گروه بندی شده6: این مدل با فرمول زیر وقتی به کار می رود که سوالها بر اساس سهمی که در ساختار پاسخ دارند، یا به زیرمقیاسهای یک یا چند سوال که در یک ساختار پاسخ سهیم هستند گروه بندی شوند.
    Log (Pnij/ Pni(j-1)) = Bn - Dig - Fgjبه گونه کلی، مدلهای اندازه گیری راش به پژوهشگران امکان می دهد تا مشکلات زیربنایی اندازه گیری های مدل کلاسیک و مقیاسهای خودسنجی، خودارزیابی و خود درجه بندی را حل کنند. این مدلها نمونه کاملی از اندازه گیری جمع پذیر زوجی است که دو شرط لازم برای تبدیل خصیصه به کمیت، یعنی جمع پذیر بودن و ترتیب را برآورده می سازد. مدل راش جمع پذیر است زیرا تفاوت بین سطح مشاهده شده و سطح مکنون، مستلزم اندازه گیری جمع پذیر دو متغیر مکنون متفاوت یعنی متغیرهای آزمودنی و سوال است. افزون‎ براین، مدل راش دارای ترتیب است زیرا بر پایه آن می توان متغیرهای آزمودنی و سوال را در سطح مکنون و از طریق بالاتر یا پایین تر بودن نسبت به هم با یکدیگر مقایسه کرد (اکتون، 2003). برخی از مزایای کاربرد مدلهای اندازه گیری عبارتند:1) از پاسخهایی که در قالب مقیاس طبقه ای مرتب یا ترتیبی ارائه شوند، می توان یک اندازه فاصله ای حقیقی تولید کرد (رایت و لایرنس، 1989؛ مربیتز، موریس و گریپ، 1989).
    2) مشخص می شود هر سوال تا چه حد می تواند سازه مورد نظر را اندازه گیری کند. به بیان دیگر، این مدل نشان می دهد که آیا سوالهای مقیاس، یک سازه زیربنایی یا یک بعد واحد را تشکیل می دهند. این فرایند در واقع تک بعدی بودن مقیاس را آزمون می کند (رایت و استون، 1996).
    3) می توان نشان داد که هر سوال چه جایگاهی در پیوستار اندازه گیری دارد. تعیین ترتیب سوالها در پیوستار اندازه گیری از اهمیت زیادی در ارزیابی روایی مقیاس برخوردار است. زیرا توزیع سوالها در طول پیوستار باید معنادار باشد تا نشان دهد سازه مورد نظر به خوبی اندازه گیری شده است. افزون‎ بر این، شواهد مربوط به همسانی نسبی این توزیع در طول زمان یا در بین نمونه های مختلف، نشان می دهد که سازه مورد اندازه گیری پایایی دارد (اسمیت، 2001).
    4) می توان تعیین کرد که مقیاس تا چه اندازه توانسته است آزمودنی ها را اندازه گیری کند. مدل راش افزون‎ بر اینکه نشان می دهد آیا مقیاس برای اندازه گیری آزمودنی ها به گونه مناسب تهیه شده، مشخص می کند که آیا هر آزمودنی نیز به گونه معتبری اندازه گیری شده است (آیا نمره افراد مطابق با الگوی مورد انتظار است). به بیان دیگر، روش های راش نه تنها برای بررسی ویژگی های آزمون مفیدند بلکه می توانند راهنمای مناسبی برای توسعه مقیاس نیز باشند.
  • چکیده پژوهشهای روانشناختی
  • زهره صیادپور صفحه 84
    جنگ جهانی دوم با به وجود آمدن ابزارهای جدید جنگی، مسئله هماهنگی ویژگی های فرد و ابزار را برای نخستین بار مطرح کرد. با گسترش این علم تطابق فرد با محیط کار نیز بخش دیگری از فعالیتهای روان شناسان صنعتی را تحت عنوان روان شناسی رفتار سازمانی به خود اختصاص داد. در حال حاضر ارزشیابی فعالیتهای گروهی، بررسی روش های مؤثر مدیریت، تاثیر ویژگی هایی مانند هوش هیجانی در توسعه سازمانی مباحث عمدۀ این حوزۀ روان شناسی را تشکیل می دهند. از آنجا که این رشته در ایران از قدمت چندانی برخوردار نیست، با طرح چکیدۀ پژوهشهای روان شناسی صنعتی - سازمانی امید داریم در راستای تحقق شکل گیری فعالیتهای پژوهشی دانشجویان این رشته گام برداریم.
    ارزیابی عملکرد گروه ها: الگوها و روش های ارزشیابی فرایندهای و پیامدهای گروه در تحول و ارزیابیLondon، M. (2007). Performance appraisal for groups: Models and methods for assessing group processes and outco- mes for development and evaluation. Consulting Psychology Journal: Practice and Research، 59 (3)، 175-188.
    این مقاله روان شناسان مشاور را در مورد چگونگی کمک به مدیران و رهبران گروه برای ارزیابی واکنشها، رفتارها و عملکردهای اعضای گروه راهنمایی می کند و نتایج آن می توانند برای افزایش بهبود عملکرد گروهی و ارزشیابی تصمیم گیری درباره پرداخت و تکالیف محوله به اعضای گروه سودمند باشند. شرایط سنجشهای سطح فردی و گروهی (فشارها و فرصتها)، درونشد، فرایند و پیامدها در نظر گرفته شده اند. در این مقاله درباره اینکه چه کسی ارزشیابی گروهی را جستجو می کند، هدفهای چندگانه ارزشیابی، الگوی فرایند گروهی برای هدایت ارزشیابی، چه چیز و در چه زمانی ارزشیابی می شود، روش های ارزشیابی و اینکه چه کسی در فرایند ارزشیابی مشارکت می کند، بحث می شود و استلزام جایگزین ساختن یک فرهنگ ارزشیابی و یادگیری مداوم درون گروهی و سازمانی مورد نظر قرار می گیرند.
    شکل دهی به فعالیتهای گروهی در سازمانها: اصول اشتغالGravenkemper،S. (2007). Building community in organizations: Principles of engagement. Consulting Psychology Journal: Practice and Research 59 (3)، 203-208.
    این مقاله به طرح شش اصل مشارکت که فعالیتهای گروهی را در سازمانها تسهیل می کند، اختصاص یافت. این شش اصل در سطح گسترده ای در سازمان های متعدد به کار گرفته می شوند. این اصول عبارتند از: 1) مکاتبه یک نامه اجباری، 2) تهیه یک راهنمای قرارداد، 3) تدوین راهنماهای مبتنی بر اصل در مقابل راهنماهای مبتنی برتوافق برای تصمیمها و رفتارها، 4) مشخص کردن شاخصهای پیش از اشتغال، 5) ایجاد فرصتهای مداوم برای تبادل نظر و 6) طراحی راهبردهای جذب اعضای جدید و رهبران جدید. دستورالعملهای بعدی برای کاربرد و بررسی این اصول برجسته شده اند.
    استفاده از هوش هیجانی برای تحول رهبری اجرایی و گروهی و توسعه سازمانیBlattner، J.، & Bacigalupo، A. (2007). Using emotional intelligence to develop executive leadership and team and organizational development. Consulting Psychology Journal: Practice and Research 59 (3)، 209-219.
    پژوهش حاضر به بررسی این نکته می پردازد که استفاده از هوش هیجانی، چگونه انسجام گروهی و سازمانی را تسهیل می کند. یک مشاور توسعه سازمانی و یک مدیر اجرایی به عنوان دو مشاور، این مداخله را تسهیل کردند. اساس این فرایند، بر مبنای ارزشیابی هوش هیجانی و بازتوانی ساخت گروهی صورت پذیرفت. افزون بر آن، ارتباط بین مدیر اجرایی و مشاور توسعه سازمانی بررسی شد و نقطه نظرهای مشاوره هیجانی سازمانی در این مداخله و نیز مشاوران شکل گرفت.
    به کارگیری اصول قابل اجرای روان شناسی مثبت در سطح فردی و گروهی Foster، S. L.، & Lloyd، P. J. (2007). Positive Psychology Principles Applied to Consulting Psychology at the Indi- vidual and Group Level. Consulting Psychology Journal: Practice and Research، 59 (1)، 30-40.
    در این مقاله کاربرد یافته های حاصل از پژوهش روان شناسی مثبت در سطح گروهی و فردی، بررسی شد و به مرور زمینه های متعدد حوزه هایی از این روان شناسی مانند فرایند، رسیدگی تحسین آمیز، نظریه توسعه و ساخت و راهبردهای دیگر برای افزایش تجربه هیجانهای مثبت و شناسایی و به کارگیری این توانایی ها اختصاص یافت. پژوهشگران پیشنهاد کردند که این کاربردها، مشغله های جدید روان شناسی مشاوره را نوید می دهند و از صلاحیت لازم به منظور استفاده متخصصان برخوردارند.
    ابعاد عملیاتی برای طراحی نظامهای رهبریFuqua، D. R.، & Newman، J. L. (2007). Operational dimensions for designing leadership systems. Consulting Psychology Journal: Practice and Research، 59 (2)، 102-109.
    مفاهیم رهبری و الگوها به سرعت و به شدت برای انطباق سریع با تغییرات محیطی رو به رشد هستند. طرح و اجرای الگوهای مشترک، سازش یافته، منعطف و دلسوزانه برای ساختار رهبری درون نظامهای سازمانی بنیادی اند. این مقاله کوششی به منظور تداوم تبادل نظر درباره به کارگیری مفاهیم رهبری از دیدگاه روان شناسی مشاوره است. ابعاد بنیادی متعددی که مبنای مقایسه الگوهای رهبری قرار می گیرند و به توصیف تفکر کنونی درباره رهبری در سازمانها می پردازند، معرفی شده اند. درباره شش بعد مهم دیگر که در طراحی نظامهای رهبری باید مورد توجه قرار گیرند، نیز بحث شده
  • بررسی کتاب
  • منصوره نیکو گفتار صفحه 86
    نزد عیسی آمدند و گفتند: چه کسی در ملکوت آسمان بزرگتر است؟
    آنگاه عیسی طفلی را در میان ایشان بر پای داشت و گفت هر آینه به شما می گویم تا بازگشت نکنید و مثل طفل کوچک نشوید هرگز به ملکوت آسمان راه نمی یابید انجیل متی، باب 18.
    «مسئله این است که آیا شعر نوعی بازگشت به کودکی است؟ البته این سخن که شعر، گونه ای بازگشت به کودکی است که گاه در اینجا و آنجا مطرح شده است، اما معمولا در حد یک تشبیه و نه بیشتر. آیا می توانیم از دستاوردهای پژوهشهای علمی در مورد طرف دیگر تشبیه (کودکی) استفاده کنیم و چراغی را که به دست روان شناسان کودک به ویژه پیاژه در خانه کودکی روشن شده است به وسیله آینه ای به خانه تاریک شعر بتابانیم؟ با این فرض که شعر و کودکی دو خانه قرینه و همانند و همسایه دیوار به دیوارند یا اصلا دیواری در میان نیست».
    آنچه نقل شد بخشی از پیشگفتار مؤلف است که در پشت جلد کتاب نقش بسته است.
    معرفی نویسندهقیصر امین پور، شاعر، ادیب و پژوهشگر- متولد 1338، گتوند (Gotvand) از توابع خوزستان سفر به ابدیت، 8 آبان 1386 تهران- ترک تحصیل از رشته دامپزشکی دانشگاه تهران 1357- ترک تحصیل از رشته علوم اجتماعی دانشگاه تهران 1363- اخذ دکترای ادبیات فارسی از دانشگاه تهران با راهنمایی دکتر شفیعی کدکنی 1376- تدریس در دانشگاه الزهرا 1367 تا 1370- تدریس در دانشگاه تهران 1370 تا 1386- دبیر شعر هفته نامه سروش 1360 تا 1371- سردبیر ماهنامه ادبی هنری سروش نوجوان 1367 تا 1383- عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی- عضو مؤسس دفتر شعر جوان- برنده تندیس مرغ آمین 1368- برنده تندیس ماه طلایی (برگزیده شعر کودک و نوجوان 20 سال انقلاب)و...
    برخی از آثار او عبارتند از: ظهر روز دهم (برنده جایزه جشنواره کتاب کانون پرورش فکری)، به قول پرستو (برنده جایزه جشنواره کتاب کانون پرورش فکری، تنفس صبح، در کوچه آفتاب، توفان در پرانتز (نثر ادبی)، بی بال پریدن، گلها همه آفتابگردانند، آینه های ناگهان، دستور زبان عشق.
    مروری بر اثرکتاب شامل پیشگفتار و دو فصل است. بخشهای پایانی کتاب به گزیده کتابنامه و نمایه اختصاص یافته است.
    مؤلف در پیشگفتار اثر به بررسی این مسئله پرداخته که آیا شعر نوعی بازگشت به کودکی است و تاکید کرده است که اگرچه این سخن «گه گاه به همین صورت کلی و مجمل در اینجا و آنجا مطرح شده است، اما معمولا در حد یک تشبیه و نه بیشتر و در همین حد نیز طرح آن کمک چندانی به روشن تر شدن هیچ یک از دو رکن تشبیه یعنی شعر و کودکی نکرده است. اما اگر این فرض درست باشد آیا می توانیم روشنایی مشبه به یعنی کودکی را که محسوس تر است بر شعر بتابانیم؟» و با پیش چشم نهادن چنین فرضیه ای است که با استناد به آرای پیاژه در خصوص شناخت تفکر کودک و مراحل تحول شناخت و مقایسه آن با شعر و رفتار شاعرانه درصدد آزمون فرضیه خود برمی آید. چه، همان گونه که پیاژه (به نقل از منصور و دادستان، 1367، ص 31) تصریح کرده است: «تبیین یک پدیده، قبل از هر چیز با بررسی چگونگی طرز تشکیل آن و شناخت شرایط قبلی و پی در پی این طرز تشکیل در ارتباط است».
    در فصل اول، پس از بررسی مراحل تحول شناخت کودک از دیدگاه پیاژه به مفاهیمی مانند خود میان بینی، بازی و زبان پرداخته شده است.
    در خلال بررسی ویژگی های مهم و محوری تفکر و رفتار کودک مانند «خود میان بینی و جاندار پنداری»، «بازی ها»، «زبان» و «کشف فضا، زمان و عدد» مؤلف کوشیده است تا مثالهایی را که هر یک دال بر نوعی بازگشت به کودکی و به تصویر کشیدن یکی از ویژگی های مذکور است از دیوانها و دفترهای شاعران پیشین و معاصر، فارغ از هرگونه ارزشگذاری شکلی یا محتوایی، گرد آورد.
    فصل دوم به شرح ویژگی ها و چگونگی بازگشت به کودکی اختصاص یافته است. مؤلف با طرح چند پرسش و تدارک پاسخهای آنها به تعمیق و گسترش موضوع پرداخته است.
    برجستگی های اثر1- تفکر و زبان یکی از پیچیده ترین و در عین حال جذابترین موضوعهای روان شناسی است و شعر عالی ترین و فاخرترین تجسم همزیستی مشترک تفکر و زبان؛ گستره ای ممتاز از روان شناسی که «شعر و کودکی» به مدد اندیشه خلاق و نگاه متفاوت قیصر امین پور در آن پهلو گرفته است.
    2- نظام پیاژه واجد معماری بسیار پیچیده، دقیق و گاه وسواس گونه است چنانچه صاحب نظران (برای مثال منصور، 1378) اشاره کرده اند در این نظام با انبوهی از مفاهیم و سازه های جدید مواجهیم که برای هر فرایندی در پرتو داده های جدید، سازه های جدیدی نیز شکل گرفته اند. وجه نوآورانه و پیچیدگی این نظام تا بدان پایه است که برای دستیابی به مفاهیم کلیدی آن، لغت نامه هایی مخصوص تهیه شده اند. در چنین چهارچوبی، اتخاذ یک موضع «تطبیقی» از سوی مؤلف و تلاش در جهت تبیین برخی از وجوه شعر با استناد به ویژگی های تفکر کودکان و بدین ترتیب، فرضیه خویش را به بوته آزمایش گذاردن حرکتی خلاق و جسورانه است و گام نهادن در مسیری که روندگان آن اندکند*، مسیری که قیصر امین پور چه در ساحت زندگی ادبی خویش و خلق آثار ماندگار در حوزه شعر، نثر و ترانه و چه در عرصه فعالیتهای پژوهشی خود نظیر کتاب ارزشمند «سنت و نوآوری در شعر معاصر» بارها و بارها به شیوه منحصر به فرد خود پیموده است و این بار نیز اولین پژوهش جدی دانشگاهی در نوع خود را به وجود آورده است.
    کاستی های اثرچنانچه مؤلف، خود با کمال فروتنی در ابتدای کتاب تصریح کرده است «اگر فرصتی و فراغتی می داشتم به بازنگری یا بازنگاری آن همت می گماشتم». اما این بازنگری یا بازنگاری فصل دوم به سبب بیماری طاقت سوز، جانفرسا و طولانی تعلیق به محال شد. در حالی که بی تردید اگر قیصر به عنوان شاعری توانا و صاحب سبک با پیشینه ای درخشان از تولیدات فکری و آفریده های هنری و به تعبیر جبران خلیل جبران مشحون از عرقریزان روح فرصت می یافت سر و سامان دیگری می گرفت و سازمان دیگری می یافت.
  • معرفی پایگاه های اطلاعاتی
  • جمیله کلانتری خاندانی صفحه 89
    انجمن روان شناسی امریکا مستقر در واشنگتن، دی سی، یک سازمان علمی و تخصصی است که معرف رشته روان شناسی در امریکاست. با تعداد 000/150 عضو، APA گسترده ترین انجمن روان شناسی دنیا محسوب می شود. براساس آیین نامه انجمن، هدفهای APA پیشبرد روان شناسی به عنوان یک علم و حرفه به منظور ارتقای سطح سلامت، آموزش و بهزیستی افراد است و برای محقق ساختن این مهم، هدفهایی را که در پی آمده اند، دنبال می کند:• حمایت از کلیه رشته های روان شناسی به گونه ای فراگیر و فارغ از محدودیت؛• ترویج پژوهش در روان شناسی و بهبود شیوه ها و شرایط پژوهش؛• ارتقای صلاحیت و ثمربخشی روان شناسان از طریق تعیین استانداردهای عالی رفتاری، تحصیلی برای آنان و در نظر گرفتن میزان دستاوردهای آنان؛• استقرار و حفظ استانداردهای عالی اخلاق و رفتار حرفه ای در بین اعضای انجمن؛• ارتقا و اشاعه دانش روان شناسی از طریق برگزاری گردهمایی ها، جلسه های بحث و تبادل نظر، برقراری تماسهای حرفه ای، ارائه مقاله و چاپ و نشر.
    تعریف ارائه شده از روان شناسی در سایت APA عبارتست از: علم ذهن و رفتار، رشته علمی که تمامی جوانب تجربه های بشری از کنشهای مغز تا نحوه عمل ملتها، از تحول کودک تا مسائل مربوط به سالمندان را در بر می گیرد. در هر مکانی که در تصور بگنجد، از مراکز علمی پژوهشی تا مراکز مراقبتهای بهداشت روانی، روان شناسان هم خود را صرف «درک رفتار» می کنند.
    تعداد 53 تقسیم بندی حرفه ای در APA وجود دارد که می توان برای دستیابی به فهرست کاملی از آن به نشانی http://www.apa.org/about/division.html مراجعه کرد. این سایت همچنین فهرستی از تقسیم بندی موضوعی را در دسترس قرار می دهد. مسند ریاست APA در سال 2007، به دکتر شارون استیونس برهم، سپرده شده است. دکتر برهم استاد روان شناسی بالینی و اجتماعی دانشگاه بلومینگتون ایندیاناست. او که رشته تخصصی اش روان شناسی بالینی کودک است، به عنوان یک روان شناس بالینی، تاکید زیادی بر روان شناسی اجتماعی دارد و مدافع وحدت روان شناسی بالینی و اجتماعی و تعامل فزاینده این دو رشته است. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه به نشانی www.apa.org/about/president/ و برای برقراری تماس با هر یک از بخشهای APA به طور مجزا و دریافت اطلاعات آنها می توان به نشانی الکترونیکی http://www.apa.org/about/contact.html مراجعه کرد.
  • اخبار
  • مقاله
  • رویدادهای ناخوشایند فرهنگ پذیری خاص و عام و کنش وری روان شناختی مثبت
    صبا صفدر، جان ریس لوییس صفحه 91
|
  • Somaieh Baba-Ee, M. Karim Khodapanahi , Bahram Saleh Sedghpour Page 3
    asample of 389 University students completed the Ea- ting Attitude Test (Garner & Garfinkel, 1979) and Young’s Schema Questionnaire (2001). The results of step-wise regression analysis showed that the symptoms of eating disorders among males were predicted by mala- djusted beliefs about mistrust/abuse, dependence/failure, and entitlement. But the symptoms among females were predicted by maladjusted beliefs about entitlement, vulne- rability to harm, and enmeshment/undeveloped self.
  • Mohsen Joshanloo, Parviz Rastegar Page 13
    the primary aim of this study was to examine the how much the big five personality traits (Neuro- ticism, Extraversion, Conscientiousness, Agreeableness, & Openness to Experience) and self-esteem could predict eudaimnonic well-being (happiness). 240 University of Tehran students (89 males and 151 females) completed the Eduaimonic Well-being Scale (Ryff, 1989), The Big Five Inventory (John & Srivastava, 1999), and the Self-Esteem Scale (Rosenberg, 1979). Results showed that the eudai- monic well-being was significantly predicted by Conscie- ntiousness in the both groups, and by Agreeableness and Extraversion only in males. Self-esteem significantly pre- dicted eudaimonic well-being in both sexes, however, its role was more pronounced in females.
  • Mehdi Zāre , Abdollah Shafiabadi , Hassan Pasha Sharifi Shokoh Navabinejad Page 25
    the present study compared the effectiveness of rati- onal-emotive benavioral group therapy (REBT) and psychodrama in altering emotional expression styles. 36 clients were assigned to the experiment (REBT and Psy- chodrama) groups and control group. Group members were evaluated before and after 12 group counseling sessions using the Emotional Expressiveness Questionnaire (King & Emmons, 1990), Ambivalence over Emotional Expres- sion Questionnaire (King & Emmons, 1990), and the Emo- tion Control Questionnaire (Roger & Najarian, 1989). The results showed that both methods of rational emotive be- havioral group therapy and Psychodrama increased emo- tional expressiveness and decreased inhibition and emo- tional ambivalence in clients. However, psychodrama was more effective than REBT in increasing emotional expres- siveness.
  • Zahra Arefnasab, Changiz Rahimi, Nourolah Mohammadi, A. Reza Baba Mahmoudi Page 43

    this study examined the effects of Methadone Mainte- nance Treatment (MMT) on the mental health of opi- um and heroin addicts. Participants included 60 Iranian heroin and opium addicts (equal sample size from each group) whose age ranged from 18 to 45 years. In the pretest stage, the participants’ mental health was assessed using the General Health Questionnaire (GHQ; Goldberg, 1972). Then, for six months, participants received MMT and their mental health was assessed once a month using GHQ. The results of repeated measures and t-test showed an improvement in the mental health of participants. This improvement began from the first month of treatment and continued over the six month period of treatment.

  • Razieh Nasirzadeh, Masoud H. Chari Page 53
    Interviews and drawings of 122 Iranian children, aged 6 to 11, about religious beliefs and concepts (e.g., God) were examined. The results showed that, children painting God’s image used light more than any other sy- mbol. During free associations, children mentioned God’s benevolence more than other attributes. Girls mostly depic- ted God in the form of symbols, while boys drew God more human-like. In describing God's deeds, 6 to 7 year olds mentioned the more positive and neutral aspects, 9 to 10 year olds noted God's omnipotence, and 10 to 11 year olds spoke mainly of the negative. Children from low socio- economic status primarily prayed in times of need and on special occasions. Whereas, those with high socioeco- nomic status preferred praying in particular places and regularly. Implications in teaching religion and its related concepts are discussed.
  • Ashrafsadat Mosavi, Nima Ghorbani Page 69
    the discriminant validity of the Farsi verstion of the Hopkins Symptom Check List (HSCL; Derogatis et al, 1974) was examined based on the difference in the sco- res of Iranian clinical and normal populations. The HSCL was completed by 429 normal persons, 131 autoimmune patients, and 111 non autoimmune patients. The signi ficant positive correlations among the subscales (Somati- zation, anxiety, depression, interpersonal sensitivity and obsessive compulsive) showed HSCL’s internal validity. The subscales means of clinical groups were more than no- rmal group and indicated it’s differtial validity. In general the HSCL is appropriate for studying psychopathological symptoms in normal and clinical Iranian populations.